Arbusculaire mycorrhizae: De ruggengraat van het ecosysteem Deel 1

Wat zijn Arbusculaire mycorrhizae?

Arbusculaire mycorrhizae is de naam voor de samenwerking tussen een groep schimmels, de Glomeromycota, en planten. We korten het begrip Arbusculaire mycorrhizae af tot AM in de rest van het artikel.

AM zijn dus samenwerkingen van schimmels met planten. En niet zomaar een samenwerking. Wellicht dé belangrijkste samenwerking die we tot nu toe kennen in de natuur. Honderden miljoenen jaren geleden hadden planten nog geen wortels en waren ze compleet afhankelijk van AM om aan hun voeding te komen.
Door deze samenwerking was het voor planten mogelijk om vanuit het water het aardoppervlak te koloniseren. Deze kolonisatie van het aardoppervlak door planten heeft ervoor gezorgd dat het harde gesteente van het aardoppervlak bedekt werd door een laag organisch materiaal wat we nu de bodem noemen waarop al het andere leven op het aardoppervlak groeit. Zonder bodem, zou het op land een dode boel zijn gebleven.
De AM waren een van de eerste organismen op land. Ze zijn er nu, miljoenen jaren later, haast onveranderd, nog steeds te vinden. Ze vervullen een essentiële rol voor al het leven wat verder in en op de bodem leeft.

Tot op de dag van vandaag werkt nog 80-90% van alle plantensoorten, waaronder bijna alle voedselbos soorten, samen met AM. De AM leveren onder anderen nutriënten aan de plant waar de plant zelf niet bij kan. Ook beschermen ze planten ook tegen ziekteverwekkers en uitdroging. Deze samenwerking komt tot stand doordat het het mycelium (=netwerk van schimmeldraden) van de Glomeromycota zogenaamde arbusculen aanmaakt in de cellen van de wortels van de plant. Deze arbusculen zijn een soort samensmelting van de schimmelcellen en de plantencellen waar vervolgens nutriënten uitgewisseld worden.
De schimmel levert via deze arbusculen nutriënten zoals stikstof, kalium, fosfaat en verschillende sporenelementen aan de plant. De plant levert in ruil hiervoor suikers en vetzuren aan de schimmel.

Uit onderzoek blijkt dat planten die meer behoefte hebben aan bepaalde nutriënten daarvoor ook meer suikers en vetzuren aanbieden dan planten die al genoeg hebben van deze nutriënten. Deze ondergrondse economie gebaseerd op vraag en aanbod zorgt dat de beschikbare nutriënten effectief verdeeld worden over de planten en dat de juiste hoeveelheden aan de juiste soorten worden geleverd. Hierdoor is het hele ecosysteem beter in balans, en neemt biomassa, biodiversiteit, en dus oogst toe.

Dat AM een onmisbare rol spelen voor plant en bodem daar kunnen we niet omheen. We denken zelfs dat vele andere micro-organisme de AM nodig hebben om te kunnen bestaan. Hoe het allemaal precies werkt en welke relaties er zijn is nog niet precies uitgezocht. Er valt nog veel over te leren. Gelukkig weten we al wel wat methodes om de AM in de bodem te stimuleren. Meer daarover in deel 2.